W gm. Konopiska znajduje się jeden z najczystszych w regionie zalewów „Pająk”, który powstał w 1979 r. przez spiętrzenie rzeki Konopki. Zalew dysponuje piaszczystą plażą z boiskiem do piłki siatkowej, miejscem odpoczynku w postaci drewnianych altan, miejscem przeznaczonym na grillowanie.

Jednymi z największych i najbardziej efektownych reliktów obiektów obronnych Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej są ruiny zamku w Olsztynie. Zamek został wzniesiony w drugiej połowie XIII stulecia, przez ponad 300 lat stał na straży północno-zachodniej Małopolski, tuż przy granicy śląskiej. Ruiny zamku są udostępnione zwiedzającym.

Na błonie zamku olsztyńskiego w 2007 r. został przeniesiony ze wsi Borowno, a później zrekonstruowany dwukondygnacyjny drewniany spichlerz z 1783 r. Obecnie mieści się w nim restauracja.

Powiat częstochowski ma swoją pustynię, położoną w pobliżu wsi Siedlec w gm. Janów. Pustynia siedlecka to pamiątka po czwartorzędowym okresie zlodowaceń. Jej pustynna powierzchnia ma 25 ha,
a tereny zalesione zajmują 30 ha. W niektórych miejscach wydmy dochodzą do 30 m wysokości.
W latach 60-tych XX w. działała tu kopalnia piasku, teraz pustynia stanowi atrakcję dla miłośników sportów motorowych i pustynnych imprez.