Pozostając w tematyce przyrody, w powiecie są aleje obsadzone drzewami pamiętające jeszcze polskich królów. W Konopiskach, Aleją Lipową według podań przejeżdżał król Jan III Sobieski w 1683 r. jadąc pod Wiedeń. Inicjatorem powstania zabytkowej XIX-wiecznej Alei Klonów w Złotym Potoku prowadzącej bezpośrednio z pałacu do Częstochowy był hrabia Wincenty Krasiński. Przy alei w budynku zarządu dóbr złotopotockich, a obecnie Nadleśnictwie Złoty Potok, znajduje się ekspozycja przyrodnicza z terenu Jury. Droga z Borowna w gm. Mykanów do Kruszyny obsadzona jest drzewami owocowymi, jesionami i lipami, jej powstanie datuje się na XIX/XX w.

W obrębie gm. Olsztyn są dwa rezerwaty przyrody. Rezerwat Sokole Góry zajmujący powierzchnię 215 ha z licznymi ostańcami i formami krasowymi. Na jego terenie znajduje się najgłębsza jaskinia na Jurze – Studnisko. Obszar rezerwatu Zielona Góra o powierzchni 19,6 ha stanowi wapienne wzgórze (310 m n.p.m.) pokryte lasem liściastym, skrywające bogatą w nacieki jaskinię w Zielonej Górze. Atrakcyjne widokowo są wzgórza wapienne tworzące Góry Towarne pomiędzy Olsztynem a Kusiętami. Znajdują się tam cztery duże jaskinie oraz inne mniejsze, które są atrakcją dla speleologów. System jaskiń jest łatwy do zwiedzania, ale wymaga odpowiedniego przygotowania, ubioru i oświetlenia.

Jednymi z największych i najbardziej efektownych reliktów obiektów obronnych Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej są ruiny zamku w Olsztynie. Zamek został wzniesiony w drugiej połowie XIII stulecia, przez ponad 300 lat stał na straży północno-zachodniej Małopolski, tuż przy granicy śląskiej. Ruiny zamku są udostępnione zwiedzającym.

Na błonie zamku olsztyńskiego w 2007 r. został przeniesiony ze wsi Borowno, a później zrekonstruowany dwukondygnacyjny drewniany spichlerz z 1783 r. Obecnie mieści się w nim restauracja.