Powiat częstochowski ma swoją pustynię, położoną w pobliżu wsi Siedlec w gm. Janów. Pustynia siedlecka to pamiątka po czwartorzędowym okresie zlodowaceń. Jej pustynna powierzchnia ma 25 ha,
a tereny zalesione zajmują 30 ha. W niektórych miejscach wydmy dochodzą do 30 m wysokości.
W latach 60-tych XX w. działała tu kopalnia piasku, teraz pustynia stanowi atrakcję dla miłośników sportów motorowych i pustynnych imprez.

Pozostając w tematyce przyrody, w powiecie są aleje obsadzone drzewami pamiętające jeszcze polskich królów. W Konopiskach, Aleją Lipową według podań przejeżdżał król Jan III Sobieski w 1683 r. jadąc pod Wiedeń. Inicjatorem powstania zabytkowej XIX-wiecznej Alei Klonów w Złotym Potoku prowadzącej bezpośrednio z pałacu do Częstochowy był hrabia Wincenty Krasiński. Przy alei w budynku zarządu dóbr złotopotockich, a obecnie Nadleśnictwie Złoty Potok, znajduje się ekspozycja przyrodnicza z terenu Jury. Droga z Borowna w gm. Mykanów do Kruszyny obsadzona jest drzewami owocowymi, jesionami i lipami, jej powstanie datuje się na XIX/XX w.

Jednym z symboli gminy Janów są wapienne ostańce znajdujące się w Rezerwacie Parkowe, z którymi związana jest pewna legenda. Należą do nich: Brama Twardowskiego we wsi Złoty Potok, a przy drodze w kierunku Ostrężnika Diabelskie Mosty – bloki skalne wysokie na ok. 15 m z licznymi głębokimi szczelinami. Rezerwat słynie także z jedynej jaskini, do której można wejść – Groty Niedźwiedzia, w której namulisku odnaleziono m.in. kości niedźwiedzia jaskiniowego, mamuta i lwa jaskiniowego.